مقدمه
یکی از ابزارهایی که برای معامله و تنظیم قرارداد که سالهاست مورد توجه میباشد چک است، علیرغم خوبی هایی که دارد متاسفانه در پاره ای از اوقات پیش می آید که چک به راحتی اصطلاحا پاس نمی شود و موجب دردسر دریافت کننده می شود.
در گذشته قوانین مربوط به چک آسان تر بود و همین موجب می شد تا بسیاری از کلاهبرداران حرفه ای برای خرید از آن استفاده کنند، در سالیان اخیر به موارد امنیتی روی آن از سوی بانک صادر کننده توجه بیشتری شد و همچنین کسانی که چکشان برگشت بخورد مشمول محدودیت می شوند.
در ادامه این مقاله قصد داریم تا در مورد عواقب چک برگشتی هر چه وجود دارد اشاره کنیم تا شما خواننده عزیز و گرامی با آن آشنا شوید تا در صورت پیش آمدن چنین مورد و مشکلی بدانید که چگونه مشکل خود را رفع نمایید.
برای داشتن مشاوره با بهترین وکیل در تهران حتما روی لینک بزنید.
چک برگشتی یعنی چه؟
در صورتی که یک فرد یا یک سازمان ثبت شرکت یک چک را به بانکی تحویل دهد ولی صاحب حساب به علتی خاصی نتواند مبلغ موجود در چک را پرداخت کند، بانک این چک را برمی گرداند و به عنوان چک برگشتی شناخته می شود.
دلایل اصلی برگشت یک چک می تواند شامل عدم تراز موجودی در حساب صاحب چک، تعلیق حساب، بسته شدن حساب، قدیمی شدن چک، عدم امضای صحیح صاحب حساب، تاریخ اشتباه یا مخدوش بودن چک و دیگر دلایل باشد.
در صورت برگشت یک چک، صاحب چک مجبور می شود با نتیجه عملش روبرو شود. برگشت یک چک ممکن است با توجه به رقم و پیگیری دارنده چک موجب تعلیق حساب و دیگر مشکلات برای صاحب چک شود.
عواقب چک برگشتی برای صاحب چک:
امروزه بانک ها وظیفه دارند که مشتریان خود را همه جانبه مورد بررسی قرار دهند، بانک تا مشتری را ارزیابی نکند اجازه ندارد که برایش چک صادر نماید، در گذشته به علت سهولت دریافت چک بسیاری از کلاهبرداران از آن سو استفاده می کردند.
امروزه کسانی که صاحب چک هستند اگر قواعد و قوانین موجود را به خوبی رعایت نکنند مشکلات زیادی دامن گیرشان می شود، امروزه سیستم بانکی یکپارچه شده است و اگر در یک بانک چکتان برگشت بخورد در دیگر بانک ها هم با مشکل مواجه خواهید شد.
قرار گرفتن در لیست مشتریان بد حساب:
یکی از عواقب چک برگشتی قرار گرفتن در لیست سیاه به عنوان بد حساب از سوی بانک می باشد، در گذشته اگر کسی چکش برگشت میخورد بانک به او ده روز فرصت می داد چکش را پاس کند تا بلکه در لیست سیاه بانک مرکزی قرار نگیرد.
اما امروزه اگر کسی حساب چک را پر نکند درجا به صورت آنلاین در لیست بدحسابان بانکی قرار می گیرد تا محدودیت هایی برای او اعمال شود و اسمش در اختیار تمامی بانک های دیگر قرار می گیرد تا برای دادن تسهیلات به او احتیاط کنند.
اگر قوانین جدید عواقب چک برگشتی را به صاحبش برنگرداند مثل گذشته که سیستم بانک ها از هم جدا بود طرف در صورت مسدود شدن در این بانک در بانک دیگر حساب باز می کرد و بدون نگرانی از عواقب کارش به فعالیت ادامه می داد.
برای دریافت مشاوره حقوقی روی لینک کلیک کنید
عدم افتتاح حساب جدید:
از عواقب چک برگشتی این است که اگر در یک بانک چکتان برگشت بخورد دیگر در هیچ بانک تحت نظر بانک مرکزی نخواهید توانست حساب باز کنید چون اسمتان در لیست سیاه قرار گرفته است و با وارد کردن کد ملی تان بانک ها پی به محرومیت تان می برند و هیچ خدماتی اجازه نخواهند داشت تا به شما ارائه نمایند.
عدم دریافت کارت بانکی جدید:
از جمله عواقب چک برگشتی این است که دیگر هیچ بانکی اجازه نخواهد داشت تا کارت بانکی برای شما صادر کند، عملا اگر هر کدام از کارت هایتان مهلتش تمام شود دیگر نخواهید توانست آن را تمدید کنید و به هیچ کدام از منابع مالی تان نمی توانید دسترسی پیدا کنید که اتفاق بدی محسوب می شود.
عدم اعطای هرگونه تسهیلات به صاحب چک:
دیگر عواقب چک برگشتی این است که بانک اجازه ندارد هیچ گونه تسهیلاتی از وام دادن، ضامن شدن یا غیره را برای شما انجام دهد، تمام این گزینه ها زمانی برای شما دوباره فعال خواهد شد که بروید و مشکل چک برگشتی خود را حل نمایید.
عدم دریافت خدمات ارزی:
بسیاری از افراد که با عواقب چک برگشتی مواجه می شوند تاجران کلان بازار هستند، زمانی که چکشان برگشت می خورد بانک حساب ارزی آنها را نیز مسدود می کند که این می تواند به اعتبار و تجارتشان لطمات جبران ناپذیر بزند و آنها را در بازار بدنام کند.
عدم ضمانت نامه بانکی:
از دیگر عواقب چک برگشتی می توان به عدم پذیرش ضمانت از سوی آنها و یا ضمانت کس دیگر در قبال آنها اشاره کرد، نه تنها خود نمی توانند وامی بگیرند بلکه به هیچ کس هم نمی توانند کمک کنند تا از بانک تسهیلاتی مثل وام و غیره دریافت نماید که نشان دهنده افت اعتبار آن نزد بانک است.
مطالعه بیشتر: چک چیست؟ انواع چک و بخش های مختلف آن
عواقب صدور چک برگشتی در قانون:
هنگامی که چکی به موقع پاس نمی شود صاحبش باید با عواقب چک برگشتی خود مواجه شود، به خصوص این که قوانین کیفری در این موارد بسیار سخت گیری نموده و این اجازه را نمی دهد تا چنین افرادی به راحتی با صدور اینجور چک ها موجب از بین رفتن اعتماد در میان اهالی بازار شوند.
در ماده 7 قانون صدور چک، حکم عواقب چک برگشتی بلامحل را قانون دقیقا پیش بینی کرده است تا افراد نسبت به صدور چک نهایت دقت را خرج کنند. در صورتی که فردی چک بلامحل صادر و به دست افراد دیگر بدهد، در صورت برگشت خوردن با مجازات از سوی قانون مواجه خواهد شد.
چک بلامحل، کاغذی است که تاریخ دارد، امضا دارد، رقمش مشخص است و صادر کننده ملزم شده با دادنش دست افراد آن را پاس کند ولی چنین کاری نکرده است، امروزه با توجه به قوانین عواقب چک برگشتی در اسرع وقت در همان روز دامنگیر صاحبش می شود.
البته معمولا بعد از مراجعه افراد برای دریافت چک، اگر موجودی نداشته باشد به صاحبش زنگ می زند تا طی ساعات اداری همان روز نسبت به پر کردن حساب اقدام نماید تا با مشکلی مواجه نشود و بتواند از خدمات بانک ها بهره ببرد.
در چنین چک هایی معمولا اگر صاحب چک اقدام به پاس کردن چک ننماید طبق قوانین با عواقب چک برگشتی مواجه خواهد شد، در صورت پیگیری مداوم شاکی ممکن است برای او حبس و جریمه های نقدی مثل جبران خسارت صادر شود.
ماده 7 قانون چک در مورد عواقب چک برگشتی می گوید که اگر مبلغ چک کمتر از یک میلیون تومان باشد صادر کننده ممکن است تا شش ماه حبس محکوم شود، اگر رقم چک بین یک تا پنج میلیون تومان باشد میزان مجازات شش ماه تا یک سال حبس است، اگر مبلغ بالای پنج میلیون باشد بین یک تا دو سال حبس ممکن است برای صادر کننده چک در نظر گرفته شود.
برای خدمات وکالت و کوچینگ حقوقی روی لینک کلید کنید.
عواقب برگشت خوردن چک صیادی
- ممنوعیت از دریافت خدمات بانکی: فردی که چک صیادی او برگشت میخورد، از دریافت برخی خدمات بانکی مانند دریافت دسته چک جدید، افتتاح حساب جدید، یا دریافت تسهیلات بانکی محروم میشود.
- ثبت در سامانههای بانکی: اطلاعات چک برگشتی در سامانه چک صیادی ثبت شده و به صورت عمومی در دسترس سایر بانکها و موسسات مالی قرار میگیرد. این میتواند اعتبار فرد در شبکه بانکی را به شدت کاهش دهد.
- پیگیری قضایی: در صورتی که دارنده چک نتواند وجه آن را وصول کند، میتواند از طریق قانونی اقدام کند. این پیگیری میتواند به توقیف اموال، جریمه و حتی محکومیت به حبس منجر شود.
- افزایش هزینهها: برگشت خوردن چک میتواند به تحمیل هزینههای اضافی شامل جریمههای بانکی و هزینههای پیگیری قضایی منجر شود.
- مسدود شدن حسابها: در برخی موارد، حسابهای بانکی فرد صادرکننده چک برگشتی ممکن است توسط مراجع قضایی مسدود شود تا وجه چک پرداخت شود.
- کاهش اعتبار تجاری: در صورتی که چک برگشتی مربوط به معاملات تجاری باشد، ممکن است اعتبار و اعتماد فرد یا شرکت نزد شرکا و مشتریان کاهش یابد و به از دست دادن فرصتهای تجاری منجر شود.
به همین دلیل، مهم است که افراد در مدیریت حسابها و صدور چکها دقت کافی داشته باشند و از برگشت خوردن چکها جلوگیری کنند.
اگر چک برگشت بخورد چه میشود
اگر چک برگشت بخورد، عواقب مختلفی برای صادرکننده و گیرنده چک به وجود میآید که در چند سطح بانکی، قانونی و اعتباری تاثیرگذار است. این عواقب شامل موارد زیر است:
1. ثبت در سامانه چکهای برگشتی:
چک برگشتی به سرعت در سیستم بانک مرکزی و سامانه صیاد ثبت میشود. این ثبت نه تنها بر حساب فرد در همان بانک، بلکه بر اعتبار او در سایر بانکها نیز تاثیر میگذارد.
2. محدودیتهای بانکی:
صادرکننده چک برگشتی با محدودیتهایی مانند:
- عدم صدور دسته چک جدید.
- عدم امکان افتتاح حساب جدید.
- محدودیت در دریافت تسهیلات بانکی مواجه خواهد شد.
3. پیگیری قضایی و حقوقی:
گیرنده چک میتواند از طریق حقوقی برای وصول وجه چک اقدام کند. از جمله روشهای پیگیری شامل:
- مراجعه به دادگاه: در صورت اثبات جرم، امکان صدور حکم توقیف اموال یا حتی حکم زندان وجود دارد.
- پیگیری از طریق اجرای ثبت: گیرنده چک میتواند از طریق اجرای ثبت درخواست توقیف اموال یا مسدود کردن حسابهای صادرکننده را مطرح کند.
4. پرداخت جریمه:
صادرکننده چک ممکن است مجبور به پرداخت جریمه به بانک به دلیل برگشت چک شود. همچنین، هزینههای مربوط به پیگیری قضایی و وکالت نیز برای او به وجود خواهد آمد.
5. مسدود شدن حسابها:
در برخی موارد، حسابهای بانکی صادرکننده چک برگشتی ممکن است تا زمان پرداخت وجه چک توسط مراجع قضایی مسدود شوند.
6. کاهش اعتبار تجاری و شخصی:
برگشت خوردن چک میتواند به شدت اعتبار فرد را نزد شرکا و مشتریان تجاری، دوستان، یا حتی خانواده کاهش دهد و اعتماد به او را از بین ببرد. این ممکن است به قطع روابط تجاری و از دست رفتن فرصتهای مالی و شغلی منجر شود.
7. امکان سوء استفاده از چک برگشتی:
در صورت برگشت خوردن چک، ممکن است فرد دریافتکننده چک اقدام به فروش آن به افراد یا شرکتهای واسطه کند تا از طریق آن اقدام به پیگیری حقوقی و وصول وجه کنند که این امر باعث پیچیدگی بیشتر پروندههای قضایی میشود.
حکم چک برگشتی چیست ؟
حکم چک برگشتی به مجموعهای از قوانین و مقررات اشاره دارد که در مورد چکهایی که به هر دلیلی مانند عدم موجودی کافی، اشتباه در امضا، یا مخدوش بودن اطلاعات برگشت میخورند، اعمال میشود. بسته به شرایط و نوع چک، صادرکننده چک برگشتی با عواقب حقوقی و کیفری مواجه میشود. این عواقب میتواند در دو بعد حقوقی و کیفری دنبال شود:
1. حکم حقوقی چک برگشتی:
در صورتی که چک برگشتی به دادگاه یا اجرای ثبت ارجاع شود، حکم حقوقی شامل موارد زیر است:
- پیگیری از طریق اجرای ثبت: گیرنده چک میتواند از طریق اجرای ثبت اقدام کند تا مبلغ چک را از طریق توقیف اموال یا مسدود کردن حسابهای صادرکننده وصول کند.
- دادخواست مطالبه وجه: گیرنده چک میتواند با تنظیم دادخواست مطالبه وجه، از دادگاه درخواست کند که صادرکننده را ملزم به پرداخت وجه چک و هزینههای دادرسی کند.
- توقیف اموال: اگر صادرکننده توانایی پرداخت وجه چک را نداشته باشد، دادگاه میتواند حکم توقیف اموال صادرکننده را صادر کند تا بدهی او پرداخت شود.
2. حکم کیفری چک برگشتی:
در برخی موارد، برگشت خوردن چک میتواند منجر به پیگیری کیفری شود. در این حالت، بسته به شرایط زیر، صادرکننده با مجازاتهای کیفری روبرو خواهد شد:
- حکم حبس: اگر چک بدون موجودی صادر شده باشد و نتوان وجه آن را وصول کرد، بسته به مبلغ چک و تعداد دفعات برگشت خوردن، امکان صدور حکم حبس برای صادرکننده وجود دارد. با این حال، قانون جدید چک تلاش کرده تا بیشتر از مجازاتهای مالی و اداری به جای حبس استفاده شود.
- پرداخت جریمه: علاوه بر حکم حبس، ممکن است دادگاه صادرکننده را ملزم به پرداخت جریمه نقدی معادل با مبلغ چک یا بخشی از آن کند.
- محرومیت از برخی حقوق اجتماعی: صادرکننده چک برگشتی ممکن است از حقوقی مانند دریافت دسته چک، استفاده از خدمات بانکی، یا حتی افتتاح حساب بانکی محروم شود.
3. شرایط صدور حکم کیفری:
صدور حکم کیفری در صورتی امکانپذیر است که:
- چک به صورت وعدهدار (چک مدتدار) نباشد.
- چک بدون موجودی کافی صادر شده باشد.
- چک به دلیل اشتباه در امضا یا دیگر دلایل قابل استناد برگشت نخورده باشد.
4. راههای جلوگیری از صدور حکم کیفری:
صادرکننده چک برگشتی میتواند پیش از صدور حکم کیفری، با پرداخت وجه چک یا توافق با دارنده چک، از صدور حکم کیفری جلوگیری کند. در صورت حلوفصل موضوع پیش از صدور حکم، دیگر نیازی به پیگیری قضایی نخواهد بود.
5. مجازاتهای جایگزین حبس:
در قانون جدید چک، بیشتر تلاش میشود تا به جای مجازات حبس، از روشهای جایگزینی مانند محرومیتهای بانکی، جریمه نقدی، و توقیف اموال استفاده شود تا افراد به جای مواجهه با زندان، بتوانند به تعهدات مالی خود عمل کنند.
راه حل رفع عواقب چک برگشتی:
برای این که بتوانید مشکلاتی که برایتان به خاطر چک برگشتی پیش آمده را رفع نمایید، باید کارهایی را انجام دهید تا بانک مرکزی شما را از لیست سیاه خود خارج نماید و حق گرفتن تسهیلات را از بانک های تحت امرش برای شما محترم بشمارد.
تامین موجودی مورد نیاز برای پاس شدن چک:
بهترین کار این است که مبلغ چک را تامین نموده و به حساب واریز کنید، زمانی که این کار را بکنید بقیه کارها را خود بانک صورت خواهد داد و مشکل شما به راحتی حل خواهد شد.
ارائه لاشه چک برگشتی به بانک:
در پاره ای از اوقات با توجه به قوانین بانک ها نیاز است پس از پرداخت بدهی خود به کسی که چک داده اید لاشه چک برگشتی را بگیرید و به بانک ارائه دهید تا مشکلاتی که برایتان پیش آمده است را رفع نماید.
برای مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری مجموعه لگاپین روی لینک بزنید .
حکم قضایی برای گرفتن رفع عواقب چک برگشتی:
اگر تمامی کارها را انجام داده اید و مشکل حل نشد به صورت قانونی اقدام کنید تا رفع سو اثر شوید و بتوانید عین سابق از تسهیلات بانک بهره مند شوید، البته اگر هفت سال بگذرد و اقدامی نکنید نیز به صورت اتومات سو اثر خواهید شد.
برای ای که به راحتی بتوانید مشکلات مربوط به چک خود را رفع نمایید یکی از بهترین راه ها مراجعه به دفترهای حقوقی و بهره گرفتن از وکیل است تا شما را در انجام دقیق این مراحل یاری نماید تا مشکلات و عواقب چک برگشتی در اسرع وقت از سر شما رفع گردد.
در آخر لازم به ذکر است که شرکت حقوقی لگاپین در زمینه حل مسائل مربوط عواقب چک برگشتی آمادگی دارد تا مشکلات را برایتان رفع نماید. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر با شماره های واحد پشتیبانی ما تماس حاصل فرمایید.
