مدیران شرکتها مسئول ادارهی آنها هستند و باید حقوق سهامداران، صاحبان سرمایه و اشخاص ثالث را حفظ کنند. وظایف و مسئولیتهای آنها در اساسنامه بهطور دقیق مشخص شده است و اگر به هر دلیلی وظایف خود را اجرا نکنند یا از اختیارات خود سوءاستفاده کنند، مسئولیتهای قانونی را نسبت به شرکت و سهامداران دارند. این مقاله به بررسی مسئولیت مدنی و کیفری مدیران در شرکتهای مختلف و همچنین تبیین مجازاتهای قانونی مرتبط با آنها میپردازد.
مسئولیت مدیران در شرکتها
مسئولیت مدنی و کیفری مدیران به دو دسته تقسیم میشود:
۱. مسئولیت مدنی: این نوع مسئولیت در هنگام وارد آمدن ضرر مادی یا معنوی به شخص دیگر، شامل جبران خسارت است. این اصل در تمامی حوزههای کسب و کار اعمال میشود. به عنوان مثال، در زمان افتتاح یک رستوران، آشپزخانه بیرونی یا سایر مشاغل، اعضای مدیریت باید با مسئولیتهای مربوطه آشنا باشند.
۲. مسئولیت کیفری: این نوع مسئولیت مربوط به پاسخگویی شخص در مواجهه با تخلفات و جرایم است، چه به منظور حفظ حقوق افراد و چه به منظور حفظ جامعه. این مسئولیت بهعنوان “مسئولیت کیفری” یا “مسئولیت جزایی” شناخته میشود.
لازم به ذکر است که یک مدیر از مسئولیت در برابر تخلفات دیگر اعضای هیئت مدیره مستثنی نیست؛ مگر اینکه نظر خود را در مورد تصمیمات هیئت مدیره به صورت کتبی اعلام کرده و یا در صورت ضرورت، این موضوع را به مجمع عمومی و حتی به مراجع قضائی اطلاع دهد. همچنین، مسئولیتهای مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره با یکدیگر تفاوتهای قابل توجهی دارند.
برای کسب اطلاعات در رابطه با موضوع شماره وکیل در تهران روی لینک بزنید.
مسئولیت مدنی و کیفری مدیر در شرکت سهامی و انواع آن
مسئولیتهای مدنی مدیر در یک شرکت سهامی به دو نوع تقسیم میشود:
1. مسئولیت عادی
مدیران و مدیر عامل در مقابل شرکت و اشخاص ثالث مسئولیتی دارند که به دلیل تخلف از مقررات قانونی، اساسنامه شرکت یا تصمیمات مجمع عمومی به شما عنوان فردی یا گروهی تعیین میشود. دادگاه مسئولیت هر فرد را برای جبران خسارت مشخص خواهد کرد. این نوع مسئولیت را میتوان به صورت انفرادی یا مشترک تعریف کرد.
مسئولیت انفرادی:
در این نوع مسئولیت، مدیر عامل به صورت انفرادی مسئول است و میبایست برای جبران خسارت ناشی از تخلفات خود در جریان اجرای وظایف، مسئولیت پذیرفته و اقدام کند.مسئولیت مشترک:
در این حالت تمامی اعضای هیئت مدیره، از جمله مدیر ، مسئولیت مشترک در مقابل شرکت و اشخاص ثالث را بر عهده دارند و میتوانند به طور مشترک برای جبران خسارت ناشی از تخلفات خود پاسخگو باشند.
در هر صورت این مسئولیتها باید به دقت در اساسنامه و مقررات شرکت تعریف شده و به شفافیت اطلاع رسانی شود تا اعضای هیئت مدیره و سایر ذینفعان از حقوق و تعهدات خود آگاهی داشته باشند.
2. مسئولیت تضامنی
مسئولیت تضامنی مدیر به عنوان یک استثنا در قانون تجارت شناخته میشود و تنها زمانی که قانون یا توافق خصوصی این نوع از مسئولیت را پیشبینی کند، مورد استفاده قرار میگیرد. در این نوع از مسئولیت، هر یک از متخلفان موظف به پرداخت کلیه خسارات محکوم میشوند و این موضوع از مسئولیت مشترک متمایز است.
به عنوان مثال، در صورت وجود یک توافق خصوصی، میتوان به وامی اشاره کرد که به سهام تبدیل میشود. در این موارد، یک بند وجود دارد که تمامی سهامداران و گیرنده وام، متضامناً مسئولیت نسبت به وامدهنده را میپذیرند. این یک توافق محسوب میشود که افراد خود با آن موافقت میکنند. در این زمینه، اطلاعات کافی در مورد حقوق مالی و غیرمالی سهامداران نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که باید مورد توجه قرار گیرد.
از نظر قانونی، مسئولیت تضامنی مدیر عامل زمانی ایجاد میشود که شرکت ورشکسته شود یا پس از انحلال مشخص شود که دارایی شرکت برای پرداخت بدهیها کافی نیست. در این صورت، دادگاه میتواند بر اساس تقاضای هر فرد متضرر، مدیران یا مدیر عاملی را که تخلفات آنها موجب ورشکستگی شرکت یا ناتوانی شرکت در پرداخت بدهیها شده باشد، به صورت مستقل یا متضامن مسئول قرار دهد تا بخشی از بدهیها را که از دارایی شرکت قابل پرداخت نیست، تسویه کنند.
مطالعه بیشتر : قوانین ضد انحصار و رقابت ناسالم
دلایل مسئولیت مدنی و کیفری مدیران در شرکت
در مسئولیت مدنی و کیفری مدیران در یک شرکت، عوامل مختلفی نقش دارند که از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تخلف از قوانین و مقررات: اگر مدیران از قوانین، مقررات، یا مصوبات مجمع عمومی پیروی نکنند، مسئولیت حقوقی به عهده آنها قرار میگیرد. این شامل هرگونه تخلف از قانونهای مالی، کاری، محیط زیستی و غیره میشود.
- مسئولیت هیئت مدیره در صورتهای مالی: مدیران باید مطمئن شوند که صورتهای مالی شرکت صحیح و دقیق است. در صورت عدم رعایت این وظیفه و ارائه اطلاعات نادرست، مسئولیت قانونی به آنها تعلق میگیرد.
- مسئولیت مدیر عامل در هیئت مدیره: حتی اگر مدیر عامل عضو هیئت مدیره باشد، همچنان مسئولیتهایی به عنوان یک عضو از هیئت مدیره دارد. این شامل رعایت قوانین و تصمیمات مورد تصویب هیئت مدیره میشود.
از طرف دیگر اگر مدیران در هر کدام از این حوزهها تخلف کنند، ممکن است موجب شود که افراد واجد صلاحیت برای حق طرح دعوی علیه آنها باشند، چه در قالب شرکتهای تجاری و چه در سازمانهای غیرتجاری. به علاوه در صورتی که مدیر عامل عضو هیئت مدیره باشد یا نباشد، مسئولیتهای او نسبت به شرکت تغییری نمیکند، با این تفاوت که در هر دو حالت از او انتظار میرود که وظایف و مسئولیتهای خود را به دقت انجام دهد.
نتیجه
خلاصهای از مسئولیت مدنی و کیفری مدیران نشان میدهد که این موضوع یکی از مسائل حیاتی در قوانین شرکتها است که تنها به شرکتهای مختلف محدود نمیشود و بلکه برای انواع مشاغل نیز اهمیت دارد. عدم آگاهی از این مسئولیتها
ممکن است در مواردی مانند شکایتها علیه فروشگاههای آنلاین و کسبوکارهای اینترنتی به دنبال داشته باشد. بنابراین، آگاهی از این مسائل نهتنها به توسعه کسبوکار کمک میکند بلکه به جلب رضایت مشتریان نیز کمک میکند. اما متأسفانه، در بسیاری از موارد، این مسئولیتها نادیده گرفته میشوند.
برخی از مسائل کاربردی در این زمینه شامل انواع قراردادهای حقوقی مورد نیاز برای کسبوکارهاست که در زمینههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.
به همین دلیل در صورتی که نیاز به راهنمایی دارید، بهتر است از خدمات مشاوره لگاپین بهرهمند شوید. همچنین، خدمات دعاوی تخصصی میتوانند شما را در امور مرتبط با مسئولیت مدنی و کیفری مدیران یاری کنند.