راهنمای آسان ثبت شرکت با مسئولیت محدود

راهنمای گام به گام ثبت شرکت با مسئولیت محدود

الف- شرایط اساسی

1. رضایت و اهلیت

در قرارداد تشکیل شرکت با مسئولیت محدود که توسط شرکا امضا می‌شود، مشابه دیگر انواع شرکت‌ها، رضایت شرکا باید خالی از هرگونه نقصی مثل اشتباه، اکراه یا فریب باشد. به‌عبارتی، هر شرکتی باید با اختیار کامل شرکا و بدون اجبار یا نقصی در اراده آنان، قرارداد یا شرکتنامه را امضا کند. در پاسخ به این سوال که آیا افراد محجور می‌توانند شریک شرکت شوند، باید گفت مطابق ماده 1212 قانون مدنی، اعمال و گفتار افراد نابالغ تا جایی که مربوط به اموال و حقوق مالی آنها باشد، باطل و فاقد اعتبار است. بنابراین، فرد نابالغ نمی‌تواند هیچ عمل حقوقی انجام دهد. اما بر اساس بخش دوم ماده 1212 قانون مدنی و مواد 85 و 86 قانون امور حسبی، فرد نابالغی که توانایی تشخیص دارد می‌تواند با اجازه ولی یا قیم خود، اموالی که از تلاش خود به‌دست آورده را مدیریت کند. همچنین ولی یا قیم می‌تواند به وی اجازه کار یا اشتغال دهد. بنابراین، چنین فردی می‌تواند به‌عنوان شریک شرکت با مسئولیت محدود شناخته شود. اما سایر محجورین فقط از طریق نماینده قانونی خود قادر به مشارکت در شرکت خواهند بود.

2. موضوع شرکت و میزان سرمایه

برای ثبت شرکت با مسئولیت محدود، لازم است موضوع فعالیت شرکت در شرکتنامه ذکر شود و این موضوع باید طبق ماده 190 قانون مدنی مشروع باشد. همچنین، موضوع شرکت باید مشخص، دارای ارزش مالی و منفعت منطقی باشد. هیچ حداقلی برای میزان سرمایه شرکت در قانون تعیین نشده است. تنها تصریح شده که شرکت با مسئولیت محدود زمانی تشکیل می‌شود که تمامی سرمایه نقدی پرداخت و سرمایه غیرنقدی نیز ارزیابی و تسلیم شود، که این موارد باید در شرکتنامه ذکر گردد. شرکا نسبت به ارزش اعلام‌شده سرمایه در برابر اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی خواهند داشت.

3. تعداد شرکا و سهم‌الشرکه

بر اساس ماده 94 قانون تجارت، حداقل تعداد شرکا در شرکت با مسئولیت محدود باید دو نفر باشد، ولی قانونگذار در مورد حداکثر تعداد شرکا محدودیتی تعیین نکرده است. حال اگر شرکتی با دو شریک تشکیل شود و پس از تأسیس، یکی از شرکا سهم خود را به دیگری منتقل کند، آیا این شرکت می‌تواند با یک نفر به فعالیت خود ادامه دهد؟ قانون تجارت ایران پاسخی به این سوال نداده است. اما در قانون فرانسه مقرر شده است که اگر تمام سهام یا سهم‌الشرکه‌های یک شرکت به یک فرد منتقل شود (خواه از طریق ارث، انتقال و غیره)، این وضعیت به‌خودی‌خود باعث انحلال شرکت نمی‌شود. اما هر فرد ذی‌نفع می‌تواند از دادگاه تقاضای انحلال شرکت را کند، مگر اینکه شریک واحد ظرف یک سال شرکت را با مقررات مربوط به تعداد شرکا تطبیق دهد.

4. نام شرکت و مدت فعالیت

در نام شرکت حتماً باید عبارت “با مسئولیت محدود” ذکر شود؛ در غیر این صورت، شرکت از نظر حقوقی به عنوان شرکت تضامنی شناخته می‌شود و تابع مقررات شرکت‌های تضامنی خواهد بود. همچنین نام شرکت نباید شامل نام هیچ‌یک از شرکا باشد، چرا که در صورت ذکر نام یکی از شرکا در عنوان شرکت، آن شریک در مقابل اشخاص ثالث به عنوان ضامن تلقی خواهد شد، همانند یک شریک در شرکت تضامنی. در خصوص مدت فعالیت شرکت، قانون تجارت ایران صراحتی ندارد و اغلب شرکا در زمان تأسیس شرکت، مدت فعالیت آن را به‌صورت نامحدود تعیین می‌کنند.

ب- شرایط شکلی

1. لزوم تنظیم شرکتنامه و انتشار آگهی آن

قانون تجارت ایران صراحتی درباره الزام تنظیم شرکتنامه ندارد، اما با استناد به ماده 97 قانون تجارت، می‌توان نتیجه گرفت که مؤسسین شرکت باید به طور الزامی شرکتنامه‌ای بین خود تنظیم و امضا کنند. علاوه بر شرکتنامه، تنظیم اساسنامه نیز برای شرکت با مسئولیت محدود ضروری است، چرا که در آن شرکا می‌توانند مواردی چون حدود اختیارات، نحوه اتخاذ تصمیمات، حق رأی و روابط داخلی شرکت را مشخص کنند. همچنین بر اساس بند 2 ماده 47 قانون ثبت اسناد و املاک (با اصلاحات بعدی)، شرکتنامه، صلح‌نامه و هبه‌نامه باید به صورت سند رسمی تنظیم شوند. از سوی دیگر، طبق ماده 1 نظامنامه قانون تجارت، شرکت‌های تجاری باید بر اساس شرکتنامه رسمی تأسیس شوند. مطابق ماده 197 قانون تجارت، خلاصه شرکتنامه و پیوست‌های آن باید در ماه اول پس از تأسیس شرکت، مطابق نظامنامه وزارت عدلیه به‌صورت رسمی اعلام گردد. همچنین، ماده 196 قانون تجارت بیان می‌کند که اسناد و مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت در نظامنامه وزارت عدلیه مشخص شده است.

2. وضعیت قراردادهای تنظیم‌شده به نام شرکت پیش از تأسیس آن

براساس اصل تفکیک شخصیت حقوقی شرکت از شرکا و سهامداران، تا زمانی که شرکت به طور رسمی تأسیس نشده و شخصیت حقوقی پیدا نکرده است، قادر به بستن قرارداد با اشخاص ثالث یا داشتن حقوق و تعهدات نمی‌باشد. حال اگر قبل از ثبت شرکت با مسئولیت محدود، مؤسسین به نام شرکت با افراد ثالث قراردادهایی تنظیم کرده باشند، آیا شرکت بعد از تأسیس در برابر آن‌ها مسئول است؟ قانون تجارت در این زمینه سکوت کرده است، اما به نظر می‌رسد برای حمایت از حقوق اشخاص ثالثی که پیش از تأسیس شرکت با مؤسسین قرارداد بسته‌اند، مؤسسین به‌طور تضامنی مسئولیت دارند و باید پاسخگوی تمامی تعهدات و اقداماتی باشند که برای تأسیس و ثبت شرکت انجام داده‌اند.

ج- مسئولیت مدنی و کیفری در خصوص تشکیل شرکت

1. مسئولیت مدنی مؤسسین

در خصوص مسئولیت مدنی مؤسسین نسبت به افراد زیان‌دیده از تشکیل شرکت، باید به مقررات خاص قانون تجارت و قانون مدنی توجه کرد. مطابق مواد 100 و 101 قانون تجارت، اگر شرکت با مسئولیت محدود برخلاف مقررات مواد 96 و 97 (که شامل پرداخت کامل سرمایه نقدی و ارزیابی و تسلیم آورده‌های غیرنقدی است) تأسیس شود، این تأسیس باطل بوده و فاقد اعتبار تلقی می‌شود. در صورت صدور حکم بطلان شرکت به دلیل این تخلفات، شرکایی که باعث بطلان شده‌اند و همچنین اعضای هیئت نظار و مدیرانی که در زمان وقوع تخلف در سمت خود بوده و وظایف‌شان را انجام نداده‌اند، به صورت تضامنی مسئول خواهند بود. مدت مرور زمان برای طرح دعوی ناشی از این موضوع، 10 سال از تاریخ وقوع علت بطلان است.

بر اساس مقررات قانون مدنی، اگر مؤسسین شرکت با مسئولیت محدود در جریان تأسیس شرکت از قوانین یا اساسنامه تخلف کنند و این تخلف باعث ورود ضرر به سایر شرکا یا اشخاص ثالث شود، هر ذی‌نفع می‌تواند با استناد به مقررات عمومی مربوط به مسئولیت مدنی، از طریق دادگاه صلاحیت‌دار دعوی خود را مطرح کند.

2. مسئولیت کیفری

در حوزه مسئولیت کیفری، مؤسسین و مدیرانی که برخلاف واقعیت، پرداخت کامل سهم‌الشرکه نقدی یا ارزیابی و تسلیم سهم‌الشرکه غیرنقدی را در اسناد و مدارکی که باید به اداره ثبت شرکت‌ها ارائه شود، اعلام کنند، به عنوان کلاهبردار شناخته می‌شوند. این افراد بر اساس قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مصوب 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام، تحت پیگرد قانونی قرار گرفته و مجازات خواهند شد.